توافق پکن؛ تغییر موازنه قدرت در حوزه خلیج فارس
تاریخ انتشار: ۲۷ اسفند ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۷۳۵۶۸۰۱
طی دو دهه اخیر، به صورت تدریجی نفوذ چین در منطقه خلیج فارس افزایش یافت؛ به طوری که به بزرگ‌ترین خریدار نفت این منطقه تبدیل شده است. توافق اخیر نشان داد پکن قصد دارد از سطح اقتصاد فراتر رفته و در حوزه سیاست و امنیت نیز به ایفای نقش جدی بپردازد. - اخبار بین الملل -
به گزارش خبرگزاری تسنیم، پس از دوسال «میانجیگری» میان ایران و پادشاهی سعودی، سرانجام قطار مذاکرات به ایستگاه «صلح» رسید.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
با آنکه بسیاری از کارشناسان منتظر دیدار مقامات ایرانی و سعودی در بغداد یا وین بودند؛ اما اینبار شی جین پینگ رئیس جمهور چین با ارائه ابتکار سیاسی گوی سبقت را از سایر رقبا ربود و تبدیل به «بازیگر صلح‌ساز» در تحولات امنیتی منطقه خلیج فارس شد.
«توافق پکن» نقطه پایانی بر دست بالای آمریکا و کشورهای اروپایی در تحولات منطقه و در عین حال نقطه آغازی بر افزایش وزن سیاسی پکن در معادلات غرب آسیا ارزیابی می‌شود. زمانی واشنگتن، لندن یا پاریس به عنوان مرکز مذاکرات دیپلماتیک و حل اختلافات شناخته می‌شدند اما امروز پکن و مسکو میزبان هیات‌های سیاسی برای حل اختلافت و رسیدن به نقطه تفاهم هستند.
اما آثار عادی‌سازی روابط میان تهران- ریاض بر تغییر موازنه قدرت در منطقه خلیج فارس چیست؟
تقویت جایگاه چین در موازنه با آمریکا در منطقه خلیج فارس
یکی از پرونده‌های جاری در دستگاه سیاست خارجی آمریکا، حل‌وفصل مناقشات میان کشورهای غرب آسیا و شمال آفریقا؛ به‌ویژه بحران‌های سیاسی- امنیتی است. از «کمپ دیوید» تا «پیمان ابراهیم» مستاجران کاخ سفید کردند تا با ایفا نقش فعال در مسائل منطقه خاورمیانه، ضمن تقویت جایگاه متحد استراتژیک خود یعنی رژیم صهیونیستی، واشنگتن را به عنوان مرکز «میانجیگری» و حل مسائل مهم منطقه‌ای معرفی کنند. حتی زمانی که ارتش آمریکا جای دستگاه دیپلماسی این کشور را در تحولات منطقه گرفت و اقدام به اشغال عراق و افغانستان کرد، دولتمردان آمریکایی اصرار داشتند تا این کشور را به عنوان «ناجی» نمایش دهندکه قصد دارد تا با ایجاد فضا برای تمام گروه‌های سیاسی بیرون از قدرت، نقش «میانجی» را در آینده نظام سیاسی این دو کشور بازی کند.
حال پس از گذشت قریب به دو دهه از «پایان تاریخ» و ترک‌سازی ماشین جنگی آمریکا در منطقه، دستگاه وزارت خارجه آمریکا برای آنکه از موضع «ضعف» سخن نگوید، اعلام می‌کند از توافق ایران- سعودی «اطلاع» داشته و از بهبود روابط میان کشورهای منطقه «استقبال» می‌کند!
سرعت شتابان تغییر در نظم بین‌المللی به شکل مستقیم و غیر مستقیم تاثیر خود را بر روی تحولات منطقه غرب آسیا برای جای گذاشته است. آمریکایی با اتخاذ دو سیاست «موازنه از راه دور» و «موازنه هوشمند» در منطقه غرب آسیا ضمن انتقال نقطه تمرکز خود از خاورمیانه به منطقه شرق آسیا و شرق اروپا به دنبال پیگیری راهبرد مهار «چین» و «روسیه» هستند.
خروج نیروهای رزمی آمریکا از افغانستان، عدم حمایت کافی از ائتلاف سعودی در جنگ یمن و تلاش برای ایجاد سازوکار دفاعی- امنیتی دولت‌های عربی و رژیم صهیونیستی این سیگنال را به کشورهای حوزه خلیج فارس ارسال کرد که دیگر واشنگتن متحد نظامی قابل اتکایی در برابر تهدیدات امنیتی نیست. به عبارت دیگر حضور نیروها و تسلحیات آمریکایی دیگر تضمینی برای بقاء نظام‌های سیاسی یا ایجاد برتری ملموس در برابر رقبای منطقه‌ای محسوب نمی‌شود. این موضوع سبب شد تا کشورهایی همچون عربستان سعودی و امارات عربی متحده دیگر تخم مرغ‌های خود را در یک سبد نگذارند.
گسترش روابط استراتژیک با چین، روسیه و هند از یک سو و از سوی دیگر مذاکره مستقیم با رقبای منطقه‌ای همچون ایران و ترکیه خبر از آغاز فصل جدیدی در معادلات منطقه‌ای، مبتنی بر اصل «نظم شبکه‌ای» می‌دهد. در این نظم قدرت‌های منطقه‌ای علاوه بر همکاری سیاست رقابت و در عین رقابت سیاست همکاری را دنبال می‌کنند.
چین؛ شریک اصلی دولت‌های غرب آسیا
در جریان «ظهور» و «سقوط» قدرت‌های بزرگ در منطقه غرب آسیا؛ چین خط مشی کاملا متفاوتی اتخاذ کرده است. پکن با افزایش روابط اقتصادی و سرمایه گذاری در کشورهای منطقه قصد دارد بدل به شریک شماره یک قدرت‌های منطقه غرب آسیا شود. در حال حاضر حجم روابط اقتصادی چین با سعودی به بیش از 100 میلیارد دلار رسیده، این در حالی است که با کاهش وابستگی آمریکا به منابع نفت سعودی (شیل اویل) حجم روابط تجاری میان ریاض- واشنگتن عدد 24.7 میلیارد دلار را تا سال 2021 نشان می‌دهد. معنای این اعداد آن است که دیگر آمریکا متحد اصلی کشورهای عربی نیست، بلکه تنها یکی از شرکای حوزه خاورمیانه در کنار سایر قدرت‌های نوظهور است.
در سوی دیگر با تشدید حلقه رژیم تحریمی آمریکا علیه ایران، چین تبدیل به یکی از بزرگ‌ترین مشتریان نفت کشورمان در بازارهای انرژی شد. این مسئله پس از حاکم شدن وضعیت «تعلیق» در مسئله احیای برجام تشدید و موجب تعمیق روابط راهبردی تهران و پکن، به‌ویژه در پرونده «جاده ابریشم جدید» شده است.
حال ایران و سعودی در کنار سایر بازیگران منطقه‌ای و قدرت‌های نوظهور در حال طرح ریزی نظمی نوین هستند که براساس آن امنیت منطقه نه با «نفوذ قدرت‌های فرامنطقه‌ای»، «درگیری‌های نیابتی» یا «رقابت تسلیحاتی» بلکه با «همکاری مشترک اقتصاد محور» مبتنی بر «حسن همجواری» و «عدم مداخله در امور داخلی» پیگیری خواهد شد.
جمع‌بندی
«توافق پکن» نیز در کنار سایر تحولات منطقه‌ای همچون مواضع هماهنگ سعودی- امارات با روسیه در قالب اوپک پلاس، کمک «روس اتم» به کشورهای عربی برای ساخت نیروگاه اتمی و همکاری پکن با سعودی- امارات برای سخت موشک‌های بالستیک یا پهپادهای تهاجمی نشان دهنده آغاز نظمی جدید در منطقه غرب آسیا مبتنی بر موازنه مثبت در روابط با قدرت‌های جهانی است.
در این نظم نوپدید آمریکا دیگر بازیگر اصلی محسوب نمی‌شود، بلکه به چشم بازیگری تاثیرگذار نگریسته خواهد شد که در کنار سایر دولت‌های فرامنطقه‌ای همچون چین، روسیه یا هند به دنبال ایجاد نظم مطلوب خویش و حداکثرسازی منافع است. در چنین شرایطی جمهوری اسلامی ایران این فرصت را خواهد داشت تا با استفاده از ظرفیت‌های نظم در حال شکل‌گیری، بهبود و گسترش روابط با کشورهای خلیج فارس را دنبال کند. همچنین این فرصت جدید می‌تواند گزینه‌های تهران برای خنثی‌سازی نظام تحریمی غرب را افزایش دهد.
نویسنده: محمد بیات، کارشناس غرب آسیا
انتهای پیام/
منبع: تسنیم
کلیدواژه: اخبار چین غرب آسیا منطقه خلیج فارس منطقه غرب آسیا تحولات منطقه کنار سایر منطقه ای
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۳۵۶۸۰۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
جزئیات توافق آمریکا و عربستان برای سازش میان ریاض و تل‌آویو
یک رسانه عربی از جزئیات توافق امنیتی و نظامی و سیاسی آمریکا و عربستان و رژیم صهیونیستی که به عادی‌سازی روابط ریاض و تل‌آویو ختم می‌شود، پرده برداشت. - اخبار بین الملل -
به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، «میدل ایست نیوز» به نقل از یک مقام آگاه، جزئیات توافق امنیتی و نظامی و سیاسی آمریکا و عربستان و رژیم صهیونیستی را که به عادی‌سازی روابط ریاض و تل‌آویو ختم می‌شود فاش کرد.
به گفته این مقام آگاه، توافق امنیتی دیپلماتیک آمریکا و عربستان و اسرائیل و تشکیلات خودگردان فلسطین به مراحل نهایی خود رسیده و دولت آمریکا درباره آن با ولیعهد عربستان به توافق رسیده است.
این مقام افزود که این توافق ابعاد گوناگونی دارد اما سه محور اصلی آن امضای توافق دفاع مشترک میان عربستان و آمریکاست که در آن هرگونه ابهام درباره کاری که آمریکا در صورت هرگونه حمله در دفاع از عربستان انجام می‌دهد وهمچنین بر عکس آن، یعنی آنچه عربستان در صورت حمله به منافع امریکا انجام می‌دهد، برطرف شده است.
به گفته این مقام، محور دوم توافق تسهیل دستیابی عربستان به سلاح‌های پیشرفته امریکاست.
همچنین در محور سوم، دو کشور درباره برنامه هسته‌ای غیر نظامی تابع نظارت شدیدی توافق کرده‌اند که به موجب آن عربستان می‌تواند از منابع اورانیوم خود برای رآکتورهای هسته‌ای استفاده کند.
این مقام در ادامه تأکید کرد که در برابر، عربستان متعهد شده که سرمایه‌گذاری‌های چین در خاک عربستان و نیز روابط نظامی خود با چین را محدود کند و سامانه‌های پدافندی جدید خود را کاملا با تسلیحات آمریکایی نوسازی کند، تعهدی که منافع بسیاری برای تولیدکنندگان سلاح آمریکایی خواهد داشت و به ارتش‌های دو کشور امکان همکاری متقابل را می‌دهد.
به گفته این مقام آگاه، عربستان با انرژی ارزان و وسعت خاک خود می‌کوشد که مراکز بزرگ پردازش اطلاعات را که شرکت‌های بزرگ فناوری آمریکا برای گسترش هوش مصنوعی نیاز دارند در خاک داشته باشد چون هزینه این‌گونه اماکن و هزینه تأمین سوخت آنها در خود آمریکا بسیار گزاف است.
این مقام آگاه تأکید کرد که عربستان در ازای همه این توافقات روابط خود را با رژیم صهیونیستی برقرار خواهد کرد با این شرط که «بنیامین نتانیاهو» متعهد به همکاری برای برقراری راه حل دو دولتی با همکاری تشکیلات خودگردان فلسطینی پس از اصلاح آن باشد.
این در حالی است که جیک سولیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا، به همراه «برت مک گورک» هماهنگ‌کننده امور خاورمیانه در کاخ سفید و «تیم لیندرکینگ» فرستاده ویژه رئیس جمهور آمریکا در امور یمن، به زودی به عربستان سفر خواهد کرد.
عادی‌سازی روابط عربستان و رژیم صهیونیستی از محورهای این سفر اعلام شده است.
این خبر در حالی است که برخی منابع از سفر احتمالی جوبایدن رئیس جمهور آمریکا به عربستان در هفته جاری خبر داده بودند.
انتهای پیام/
حمله به نمازگزاران در گذره هرات افغانستان/ ۶ نفر شهید شدند